Hoeveel kost het om in te zetten op deel­mo­bi­li­teit als lokale overheid?

Soms krijgen we de vraag: ‘Wat kost het om deelauto’s of deelfietsen te voorzien als lokale overheid?’ Die vraag is een beetje misleidend, want de deelauto’s zelf zijn maar één stuk van de puzzel. Om deelmobiliteit mainstream en succesvol te maken, zijn acties nodig op drie gebieden:

1. Kader: Faciliterend beleid met maatregelen ten voordele van deelmobiliteit (bv. parkeerplaatsen, Hoppinpunten, fietsinfrastructuur, enz.).

Budget: Jaar 1: € 6.000, jaar 2: € 20.000 en daarna minimaal € 10.000 per jaar

2. Aanbod: Er moeten voldoende deelvoertuigen beschikbaar zijn die bovendien geografisch voldoende verspreid staan. Daarnaast is het van belang om een voldoende diverse deelvloot te hebben (bv. kleine stadswagens, familiewagens, camionettes, bakfietsen, enz.)
   Budget: jaar 1: € 35.000, jaar 2: € 44.000 en daarna minimaal € 47.000 per jaar
3. Vraag: Mensen moeten op de hoogte zijn van het aanbod en overtuigd worden van de voordelen. Een gerichte, permanente, inclusieve communicatie en gebruikers die anderen aanmoedigen zijn hierbij cruciaal.
   Budget: Minimaal € 40.000 à € 100.000 per jaar

Hieronder geven we ter inspiratie een tabel met mogelijke acties en budgetten om van deelmobiliteit een succesverhaal te maken in jouw gemeente. Meer uitleg over de verschillende posten vind je onder de tabel.

Actieplan deelmobiliteit

Elke vorm van gedeelde mobiliteit heeft eigen voordelen en een eigen publiek. Zorg er als gemeente voor dat het beleid rond alle vormen van deelmobiliteit vervat zit in een langetermijnvisie via een actieplan voor deelmobiliteit. Denk onder andere aan de (parkeer)noden van de verschillende vormen van deelmobiliteit, de installatie van Hoppinpunten, de integratie van deelmobiliteit in nieuwbouwprojecten, de toegankelijkheid en inclusie van deelmobiliteit, enz.

Vergunningskader

Als lokale overheid is het zaak om ervoor te zorgen dat het aanbod van deelmobiliteit voldoet aan de lokale doelstellingen qua duurzame mobiliteit. Concreet betekent dit dat het deelmobiliteitsaanbod leidt tot minder privé-autobezit, minder autogebruik en een duurzame modal shift.  Je kan dit sturen door het opmaken van een vergunningskader deelmobiliteit.

Aanleg parkeerplaatsen/gratis vergunningen

Om deelmobiliteit praktisch te organiseren en het gebruiksgemak te verhogen is het vaak interessant om enerzijds vaste parkeerplaatsen/dropzones te installeren en anderzijds gratis parkeervergunningen voor deelvoertuigen te aan te bieden.

Afnamegarantie

Het businessmodel voor deelmobiliteit in minder stedelijke gebieden en commercieel minder aantrekkelijke wijken heeft tijd nodig om rendabel te worden. Lukt dit bij de start niet, dan kan een degressieve afnamegarantie helpen, waarbij de overheid tijdelijk bijdraagt en dit afneemt naarmate het gebruik stijgt. Way To Go adviseert een looptijd van minstens 3 jaar. Om de maandelijkse prijs te drukken kan het gemeentepersoneel gebruik maken van de deelvoertuigen voor dienstverplaatsingen

Ondersteuning Particulier autodelen en fietsdelen

Het delen van particuliere voertuigen is een waardevolle aanvulling en een opstap naar minder eigen wagenbezit. Vooral in landelijke gebieden bezitten gezinnen vaak meerdere wagens en/of (bak)fietsen die weinig worden gebruikt. Via een online platform kunnen eigenaars en gebruikers de kosten delen. Gemeenten kunnen dit stimuleren door subsidies voor de aankoop van elektrische voertuigen op voorwaarde dat ze met buurtbewoners worden gedeeld, en door begeleidingstrajecten met organisaties zoals Cozywheels of Dégage die infosessies organiseren en promotie voeren voor particulier delen.

Communicatiecampagnes

Om jouw burgers te overtuigen de overstap naar deelmobiliteit te zetten, is een permanente en gedifferentieerde communicatie noodzakelijk. Maak deelmobiliteit zichtbaar en toegankelijk voor iedereen. Toon de voordelen, het gemak en de besparing. Verlaag drempels door niet exclusief te focussen op “je auto wegdoen”, maar laat zien hoe deelmobiliteit praktisch helpt in alledaagse situaties, zoals verhuizen of extra passagiers vervoeren. 

Incentives

Om een extra duwtje in de rug te geven, kan je jouw burgers incentives geven om de overstap naar deelmobiliteit te maken. Dit kan gaan over het betalen van een inschrijvingskost, lidgeld, een rijtegoed maar ook het aanbieden van vaste standplaatsen voor deelwagens of het aanbieden van kortingen bij de lokale middenstand of culturele- en sportactiviteiten.

Sociale tarifering

De waarborg vormt een grote drempel voor mensen in vervoersarmoede om deelmobiliteit te gebruiken. Lokale overheden kunnen dit verlagen via een waarborgregeling met aanbieders en tussenkomst in lidgeld en ritkosten. Een sociaal tarief werkt het best met intensieve begeleiding, zoals hulp bij inschrijving, digitale ondersteuning en een testrit. Na zes maanden volgt een evaluatie en, indien nodig, ondersteuning bij de overstap naar een regulier abonnement, eventueel met aanvullende hulp van OCMW of uitkeringsinstanties.

Testmomenten

Door periodieke testmomenten te organiseren, kunnen burgers overtuigd worden van het gebruiksgemak en de voordelen van deelmobiliteit. 

Delende buurten

Op grotere schaal kunnen buurtbewoners worden uitgedaagd om hun eigen wagen 60 dagen lang te laten staan in het kader van Delende Buurten. In ruil krijgen ze voordelig toegang tot diverse duurzame en gedeelde mobiliteitsopties. Lokale vrijwilligers spelen hierin een sleutelrol: ze fungeren als aanspreekpunt, geven infosessies, organiseren testmomenten en moedigen andere buurtbewoners aan om deel te nemen.